نقد روش شناختی جایگاه عرفان در مقام داوری در روش شناسی فلسفه ملاصدرا

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه ایلام

2 استادیار دانشگاه ایلام

3 استاد بازنشسته دانشگاه علامه

چکیده

یکی از مهم ترین نظریه ها در باب روش شناسی فلسفه ملاصدرا نظریه تفکیک مقام گردآوری از مقام داوری است. بر اساس این دیدگاه، ملاصدرا صرفاً در مقام گرداوری از کشف و شهود عرفانی بهره گرفته است و در مقام داوری صرفاً تکیه بر برهان به عنوان روش حقیقی فلسفه دارد. پژوهش حاضر نشان می دهد برخلاف مدعای معتقدان به نظریه مذکور، ملاصدرا در مقام داوری نیز از کشف و شهود عرفانی در عرض برهان استفاده کرده است. ملاصدرا علاوه بر اینکه به این امر اذعان می کند آن را نقطه قوت فلسفه خود محسوب می کند. به عقیده نگارنده استفاده از کشف و شهود عرفانی در مقام داوری مسائل و مباحث فلسفی دارای نقدها و آسیب های روش شناختی مهمی است که می توان آنها را در قالب سه مسأله بیان ناپذیری، عدم قابلیت انتقال و نقدناپذیری کشف و شهود عرفانی مورد بحث و برسی قرار داد.

عنوان مقاله [English]

The Methodological Critique of the Role of Mysticism in Judging the Methodology of Mulla Sadra’s Philosophy

نویسندگان [English]

  • Hassan Rahbar 1
  • Shemasalah Seraj 2
  • Seyed Yahya Yasrebi 3
1 Graduated University of Illam
2 faculty member University of Illam
3 faculty member Allmameh Tababtabai University
چکیده [English]

One of the most important theories in relation to the methodology of Mulla Sadra’s philosophy is the distinction between collection and judgment. It is argued that, in the collection position, Mulla Sadra draws on mystical intuitions. While in the judgment position, he relies on reasoning as the real method of philosophical deliberations. The present paper demonstrates that, in contrast with the claim made by the proponents of the distinction theory, Mulla Sadra makes use of mystical intuitions along side reasoning in his position as the judge of the collected evidence. He not only confirms this point but he also considers it as the strong point of his philosophy. This paper argues that drawing on mystical intuitions in making judgments on philosophical issues suffers from serious flaws that can be presented in terms of ineffability, lack of transferability of mystical intuitions and the fact that they do not lend themselves to criticism.

کلیدواژه‌ها [English]

  • critique of methodology
  • collection position
  • judgment position
  • role of mysticism
  • Mulla Sadra