رابطه معرفت عقلی و قلبی در تصوف عقلانی غزالی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشجوی دکتری فلسفه دین، پژوهشگاه علوم انسانی

چکیده

بر اساس تحقیقات جدیدی که در غرب انجام شده فرضیه نوینی در مورد اندیشه غزالی شکل گرفته است که مدعی است بر خلاف تصور رایج، تفکر عقلانی از نظر غزالی مهمترین ابزار معرفت و رسیدن به غایی­ترین هدف انسان است. گرچه غزالی به عنوان منتقد فلاسفه شناخته می­شود ولی روش فکری وی همواره مشحون از استدلالات عقلی و فلسفی است و لذا از دید برخی از محققان، غزالی سهم مهمی در عقلی سازی فرهنگ جهان اسلام و  انتقال اندیشه­های ابن سینا به اخلاف خود داشته است و خودش نیز در نظریه پردازی­های دینی و عرفانی خود از مبانی سینوی بهره­های فراوان برده است. در این مقاله سعی شده است محورهای اصلی غزالی­شناسی جدید و همچنین مبانی تصوف عقلانی غزالی مورد تحلیل قرار بگیرد. همچنین نشان داده شده است که رسیدن به بالاترین مراتب معرفت که در اندیشه غزالی به قلب نسبت داده می­شود از نظر او تنها پس از طی مقدماتی ممکن می­شود که در حوزه معرفت عقلانی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Relationship between Rational knowledge and Heart Knowledge in Modern Studies on Al-Ghazali

نویسندگان [English]

  • Mitra (Zahra) Poursina 1
  • Hossein Ejtehadian 2
  • Fatemeh (Mahnaz) Tavakoli 1
1 faculty member Shahid Beheshti University
2 Graduated Institute of Humanties
چکیده [English]

Although al-Ghazali is known as a critic of philosophers, his intellectual approach is full of rational and philosophical argumentations. That is why, some scholars have taken the view that al-Ghazali has had a big contribution to the rationalization of the Islamic culture and especially in transferring Avicenna's thoughts to his successors. He has also used Avicenna's thought foundations in his religious and mystical theorizations. The present article is an attempt to analyze the relationship between the rational knowledge and the heart-knowledge based on al-Ghazali’s rational mysticism and the main pillars of the new approaches to his works in the last two decades. Based on these bases, it will be argued that the achievement of the highest level of knowledge, which is associated to the heart in al-Ghazali’s thought, is made possible after rational preliminaries. Even the heart knowledge itself is in principle equal to the perfection of the rational knowledge.

کلیدواژه‌ها [English]

  • reason
  • the heart
  • knowledge
  • unveiling
  • spiritual taste
  • witnessing
  • al-Ghazali