نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی بندرعباس

2 هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی کرمان

3 هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندرعباس

چکیده

مساله تاریخمندی وحی، قرآن را حقیقتی تاریخی می داند که مقید به ظرفیت و آگاهی مخاطبان عصر نزول بوده و تابع شرایط اجتماعی و فرهنگی آن دوره است. معتقدان به این مبنا با تاکید بر تعامل(تاثیر و تاثر) وحی با مقتضیات مختلف عصر نزول، به انکار نزول دفعی قرآن پرداخته و جامعیت فرازمانی و فرامکانی گزاره ها و احکام وحیانی را نفی می کنند. تجربه نبوی یکی از تئوری های مهم در این حوزه محسوب می شود. دکتر سروش ذیل تبیین این تئوری مدعی است که تجربه نبوی نظریه ای ریشه دار در تفکر جهان اسلام بوده و خیل عظیمی از فارابی گرفته تا ابن سینا، خواجه و ملاصدرا بدان اذعان نموده اند. سنجش تئوری مذکور نشان می دهد که تجربه نبوی در بردارنده دو آسیب جدی(مغالطه بومی سازی و انتحال) است. لذا با توجه به تفارق حداکثری دو کتاب مقدس قرآن و انجیل موجود و تفاوت مفهومی و مصداقی وحی در این دو حوزه، تعمیم و تسری مباحث مطرح در حوزه وحی شناختی مسیحیت به الهیات اسلامی و یکسان انگاری فرایندها و نتایج از سنخ مغالطه اشتراک لفظ است زیرا وحی در مسیحیت و اسلام جز در لفظ، شباهت چندانی با یکدیگر ندارند. دوم در مدعای ریشه دار بودن تجربه نبوی، صرفنظر از خلط بین دو مفهوم متخیله و قوه خیال، بررسی موید آن است که مدعای ریشه داری حداقل در تفکر صدرایی صائب نیست. زیرا ملاصدرا با اغماض از کارکرد قوه متخیله در تبدیل معقولات وحیانی به محسوسات و جزئیات، بر اساس تطابق عوالم سه گانه وجودی و با استمداد از شهود دو قوه حس مشترک و خیال پیامبر از عالم خیال منفصل به تبیین جزئیات وحی می پردازد. همچنین صدرالمتالهین بر اساس مبانی فلسفی خویش معتقد است: شخص معصوم به جهت اینکه وحی را در نهایت روشنی، وضوح و اطلاق دریافت می کند؛ در نتیجه بی نیاز از هر گونه دستکاری احتمالی قوای نفسانی خواهد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

History of Revelation in Transcendent Wisdom; Criticism of Dr Soroush's View

نویسندگان [English]

  • mohammad nejati 1
  • yaser shlary 2
  • mostafa majd 3

1 Faculty of Islamic Azad University of Bandar Abbas

2 Faculty of Islamic Azad University of Kerman

3 Faculty of Islamic Azad University, Bandar Abbas Branch

چکیده [English]

The historicity of revelation considers the Qur'an a historical fact which is tied to the capacity and awareness of the audience of the Age of Descent and is subject to the social and cultural conditions of that period. Based on this emphasis on the interaction (effect and effect) of revelation with various demands of the age of decline, denial of the Quran's worship is rejected, and the supremacy of Quran and Faramkhani reject propositions and divine decrees. The prophetic experience is one of the major theories in this field. Dr Soroush further explains this theory, claiming that the prophetic experience is rooted in the thinking of the Islamic world, and has received a great deal from Farabi to Ibn Sina, Khwaja and Mulla Sadra. The assessment of the theory suggests that the prophetic experience involves two serious damages (localization and erosion). Therefore, in view of the maximum amount of the two biblical scriptures of the Qur'an and the existing Bible, and the conceptual and reciprocal difference between the revelations in these two areas, the generalization of the issues discussed in the field of the revelation of Christianity to Islamic theology and the unification of the processes and results of the controversial nature of the word is called because Revelation in Christianity and Islam, except in the word, is not very similar to each other. Second, in claiming the rootedness of the Prophetic experience, regardless of the confusion between the two implied concepts and the power of imagination, the examination confirms that the claim of root is not at least in Sadra's thinking of the Sa'eb. Because Mulla Sadra, by neglecting the function of the devoted power, in transforming the revelation of reasoning into senses and details, based on the adaptation of the tripartite existential realms and by invoking the intuition, the two modes of the common sense and the imagination of the Prophet from the open minded world give explanation of the details of the revelation. Also, Sadr al-Mota'alīn believes in his philosophical foundations: the innocent person, in order to receive the revelation, ultimately receives clarity, clarity, and intuition, thus necessitating any possible manipulation of the powers of the soul.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Revelation
  • Mulla sadra
  • Soroush
  • The Gospel
  • The Qur'an
  1. ۱- قرآن مجید.
  2. ۲- ابن سینا،حسین بن عبدالله، الاشارات و التنبیهات، با شرح خواجه، تحقیق کریم فیضی، قم، مطبوعات دینی، ۱۳۸۳.
  3. ۳- ------ ، المباحثات، تحقیق و تعلیق محسن بیدارفر، قم، انتشارات بیدار، ۱۳۷۱.
  4. ۴- ------ ، المبدأ و المعاد، به اهتمام عبدا... نورانی، تهران، انتشارات مؤسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مک گیل، ۱۳۶۳.
  5. ۵- ابن فارس،ابوالحسین‌ احمد بن‌ فارس‌ بن‌ زکریا، معجم مقائیس اللغه، تحقیق و ضبط عبد السلام محمد هارون، بیروت، دارالجبل،۱۴۱۱.
  6. ۶- ابوزید، نصر حامد، نقد گفتمان دینی، ترجمه حسن یوسفی اشکوری و دیگران، تهران، نشر یادآوران، ۱۳۸۳.
  7. ۷- سروش، عبدالکریم؛ بسط تجربه نبوی، تهران، صراط، ۱۳۷۸.
  8. ۸- ------ ، مقالات محمد(ص) راوی رویاهای رسولانه(۱و۲)،بی نا، بی جا، بی تا.
  9. ۹- ------ ، « مقاله بسط تجربه نبوی» ، مجله کیان، شماره۳۹، سال۱۳۷۶.
  10. ۱۰- سروش دباغ، ۱۳۸۵، آئین در آئینه مروری بر آراء دین شناسانه عبدالکریم سروش، تهران، انتشارات سروش.
  11. ۱۱- سهروردی، شهاب الدین یحیی، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، تصحیح و مقدمه هانری کربن و دیگران، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی ومطالعات فرهنگی،۱۳۸۰.
  12. ۱۲- فارابی، ابونصر، اندیشه های اهل مدینه فاضله، ترجمه و تحشیه جعفر سجادی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۷۹.
  13. ۱۳- فخّار نوغانی، وحیده،«بررسی و نقد مفهوم وحی گزاره‌ای و غیرگزاره‌ای در الهیات مسیحی»،فلسفه دین،دوره ۱۳، شماره ۱،۱۳۹۵، ۱۱۳-۱۳۸
  14. ۱۴- کاپلستون، فردریک چارلز، تاریخ فلسفه(از ولف تا کانت)، ترجمه اسماعیل سعادت و منوچهر بزرگمهر، تهران، انتشارات علمی فرهنگی، ج۶، ۱۳۷۵.
  15. ۱۵- کانت، ایمانوئل، تمهیدات، ترجمه غلامعلی حداد عادل، تهران، نشر دانشگاهی، ۱۳۶۷.
  16. ۱۶- کتاب مقدس، ترجمه تفسیری، انجمن پخش کتاب مقدس،بی تا.
  17. ۱۷- کورنر،اشتفان، فلسفه کانت، ترجمه عزت الله فولادوند، تهران، خوارزمی، ۱۳۸۰.
  18. ۱۸- مجتهد شبستری، محمد، قرائت نبوی از جهان، ترجمه فرشاد نوروزی، بی جا(فرمت پی دی اف)، ۱۳۸۹.
  19. ۱۹- مصباح یزدی، محمد تقی، اصول عقاید، قم، مرکز مدیریت حوزه علمیه قم، ۱۳۶۷.
  20. ۲۰- ----- ، قرآن شناسی، تحقیق و نگارش محمود رجبی، قم، موسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی، ۱۳۸۰.
  21. ۲۱- ملاصدرا، محمد بن ابراهیم، الشواهد الربوبیه، تصحیح و تحقیق مصطفی محقق داماد، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا،۱۳۸۲.
  22. ۲۲- ------ ، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه(الف)، قم، طلیعه النور، ۱۴۲۹ه-ق
  23. ۲۳- ------ ، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه(ب)، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، ۱۳۸۰
  24. ۲۴- ------ ، مفاتیح الغیب، تصحیح و مقدمه نجفقلی حبیبی، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، ۱۳۸۶
  25. ۲۵- ------ ، المبدا و المعاد، تصحیح و تحقیق محمد ذبیحی، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، ۱۳۸۱
  26. ۲۶- ------ ، کسر اصنام الجاهلیه، تصحیح و تحقیق محسن جهانگیری، تهران، صدرا، ۱۳۸۱.
  27. ۲۷- نجاتی، محمد،«حس مشترک در فلسفه اسلامی و کارکرد معرفت شناختی و دین شناختی آن در حکمت سینوی» ، قم، اندیشه نوین دینی، تابستان ۱۳۹۰، صص۹-۲۶.
  28. ۲۸- میشل،توماس، کلام مسیحی،مترجم حسین توفیقی، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب،۱۳۸۱
  29. ۲۹- هاکس، مستر جیمز، قاموس کتاب مقدس، تهران، اساطیر،۱۳۷۷.
  30. ۳۰- هوردن،ویلیام، راهنمای الهیات پروتستان، ترجمه طه طاووس میکائیلیان، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۶۸.
  31. ۳۱- Evans, C. Stephen, »Faith and Revelation «, in The Oxford Handbook of philosophy of religion, Edited by William j. Wainright, Oxford University press, New York, ۲۰۰۵.
  32. ۳۲- Farmer, H.H, The World and God, London, nisbet,۱۹۴۲
  33. ۳۳- Taylor, Mathew, Ocr philosophy of religion, London, Routledge,۲۰۰۷.