همسویی دیدگاه ملاصدرا در تبیین موت طبیعی و اخترامی‌ بر پایة حرکت جوهری با‌ آیات و روایات

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 هیأت علمی دانشگاه قم

2 دانشگاه قم

چکیده

حرکت جوهری از اساسی‌ترین اصول فلسفة ملاصدرا، همان‌گونه که تبیین گر پیدایش نفس از جسم است، مبین دگرگونی نفس به وجودی مستقل از بدن برای انتقال به عالم دیگر است و موت طبیعی حقیقتی جز همین استقلال نفس نیست. همان‌گونه که موت اخترامی‌نیز جز ذُبول و فروکاهش استعداد بدن در همراهی نفس نیست. از منظر قرآن کریم و نیز روایات، نفس با اعمال خود در حال صیر و تحول به سوی اجل مسمی‌و استقرار بر آن است و لذا اجل مسمی‌در حقیقت، غایتی هم سنخ اعمال نفس است که نفس با تحولات خود بدان سوی رهسپار است و اجل معلق، تحقق موانع بر مسیر‌این صیر و ناقص ماندن آن می‌باشد. نوشتار پیش رو با شیوة اسنادی ـ تحلیلی، جستاری بر نظریة تحول و حرکت جوهری نفس صدرالمتألهین در تبیین موت طبیعی و اخترامی ‌و کاوش در حقیقت‌ این امر بر مبنای‌ آیات و روایات است تا همراستایی‌این دو منظر را به روشنی نمایان سازد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

On the Consistency of Mulla Sadra’s Viewpoint in Explaining Natural and Unexpected Deaths on the Basis of Substantial Motion with Verses and Traditions

نویسندگان [English]

  • mohammad reza karimivala 1
  • rohollah nasere 2
1 Faculty Member of Qom University
2 qum university
چکیده [English]

The present study aims at investigating the nature of death based on the principles of Mulla Sadra’s philosophy and its evaluation based on Quranic verses and traditions in order to prove the consistency of these two viewpoints. It is demonstrated that substantial motion explains the emergence of the soul from body in addition to explaining transformation of the soul into an entity independent of the body and its movement toward afterlife. In fact, natural death indicates the independency of the soul similar to unexpected death which means the weakness and decline of body's ability to accompany the soul. Adopting a documentary-analytical method, the present study provides findings which indicate that the essence of soul is moving towards the fixed appointed term in accordance with the actions and behaviors of the soul and the soul moves toward that end through its changes and developments. In contrast, sudden death indicates obstacles on the way of this movement and its incomplete realization.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Quran and traditions
  • Mulla Sadra
  • substantial motion of the soul
  • natural death
  • unexpected death

مراجع

  1. قرآن کریم
  2. ابن فارس، احمد، معجم مقاییس اللغه، ج 5، چ1، قم ، مکتب الاعلام الاسلامی، 1404ق.
  3. ابن‏عاشور، محمدطاهر، التحریر و التنویر، ج 17-22-24، چ1، مؤسسة التاریخ العربی، لبنان،
  4. بیروت،1420ق.
  5. آل ‏غازى، عبدالقادر، بیان المعانى، ج4، چ1، مطبعـة الترقی، دمشق، 1382.
  6. جوادی آملی ، عبدالله، تسنیم، تحقیق حسن واعظی، ج 7، چ4، قم، اسراء،1388.
  7. ______، رحیق مختوم، تحقیق حمید پارسانیا، ج1،چ3، قم، اسراء، 1386.
  8. سیوطى، عبدالرحمن بن ابى‏بکر، الدر المنثور فى التفسیر بالماثور،ج2، چ1، کتابخانه آیت الله
  9. العظمى مرعشى نجفى، قم، 1404.
  10. فخر رازى، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر، ج23، چ3، دارإحیاء التراث العربی، لبنان، بیروت،
  11. ق.
  12. ماتریدى، محمد بن محمد، تأویلات أهل السنـة (تفسیر الماتریدى)، ج3، چ1، دار الکتب العلمیـة،
  13. منشورات محمد علی بیضون، لبنان، بیروت، 1426ق.
  14. ملاصدرا، محمدبن‌ابراهیم، الحکمـة المتعالیـة فى الأسفار العقلیـة الأربعـة، ج3،6،8،9، چ3،
  15. بیروت، دارإحیاء التراث العربی،1981.
  16. ______، اسرار الآیات، تحقیق محمد خواجوى، چ2، تهران، انجمن اسلامی حکمت و فلسفه
  17. اسلامی، 1360.
  18. ______، الشواهد الربوبیـة فى المناهج السلوکیـة، حواشی ملاهادی سبزواری و تصحیح و
  19. مقدمه سید جلال الدین آشتیانی، چ1، بیروت، مؤسسة التاریخ العربی،1417ق.
  20. ______، مجموعـة الرسائل التسعـة، چ1، قم، مکتبه المصطفوی، بی‌تا‏.
  21. ______، مفاتیح الغیب، تهران، انجمن اسلامى حکمت و فلسفه ایران، مؤسسة مطالعات و
  22. تحقیقات فرهنگى،1363.
  23. ______، المبدأ و المعاد، تهران، انجمن حکمت و فلسفه ایران، بی‌تا.‏
  24. ______، زاد المسافر، چ3، قم، دفتر تبلیغات اسلامى، بی‌تا‏.
  25. شیخ صدوق، محمدبن علی بن بابویه، من لا یحضره الفقیـة، ج3، انتشارات جامعة مدرسین قم،
  26. ق.
  27. طباطبایى، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن،ج13، چ2، قم ، اسماعیلیان، 1371.
  28. ______، الإنسان والعقیدة، محقق/ مصحح: اسدى، على/ ربیعى، صباح، چ2، قم‏، باقیات،
  29. ______، نهایـة الحکمـة، چ12، قم، مؤسسة النشر الاسلامی التابعه لجماعه المدرسین
  30. قم‏، 1362.
  31. ______، نقدهاى علامه طباطبائى بر علامه مجلسى( حواشى بر بحار الانوار). چ1، مؤسسة
  32. علمی- فرهنگی علامه طباطبایی،1362.
  33. طوسى، محمد بن حسن‌، التهذیب، ج6، تهران، دارالکتب الإسلامیـة‏، 1365.
  34. کلینى، محمد بن یعقوب بن اسحاق، الکافی، ج1، تهران، دارالکتب الإسلامیـة،1365.
  35. مجلسى، محمد باقر، بحار الأنوار، بیروت، مؤسسة الوفاء، 1404ق.
  36. قرشى، على اکبر، قاموس قرآن، ج4، چ6، تهران، دارالکتب الاسلامیـة،‏1371.
  37. مصطفوى، حسن‏، التحقیق فى کلمات القرآن الکریم‏،ج6، چ3، بیروت، دارالکتب العلمیـة، مرکز
  38. نشر آثار علامه مصطفوی‏، 1430ق.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار