«بررسی تطبیقی کرامات اولیاء از دیدگاه هجویری، قشیری و امام محمّد غزّالی»

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه بوعلی سینا همدان

چکیده

منطبق با برخی آموزه­های عرفان و تصوّف به سالک در هنگام وصول به حق نیروی دخل و تصرّف در طبیعت عطا می­شود که نتیجۀ آن صدور اعمالی است که دیگران از انجام آن عاجزند که از آن به «خرق عادات و کرامات» تعبیر می­شود.هدف پژوهش حاضر بیان دیدگاه­های هجویری، قشیری و امام محمّد غزّالی در اثبات این گونه افعال است و از آن جا که ایشان از آثار پیشین و هم عصر خود بهره جسته و بر آثار پسین نیز تأثیر گذار بوده­اند، بررسی آثار آنها می­تواند روشنگر عقاید کلّی پیرامون مسأله کرامت اولیاء در تصوّف اسلامی باشد؛ از این­رو این پژوهش با روش کیفی و به شیوۀ تحلیلی ـ تطبیقی و با استفاده از منابع کتابخانه­ای و با نگاهی متن محور به تحلیل نظریّات ایشان دربارۀ کرامت خواهد پرداخت. تأیید و اثبات کرامات نزد هر سه مؤلف عمدتاً مبنایی روایی و نقلی دارد و ایشان با استناد به دلایل نقلی نظیر اشارات قرآنی، احادیث و روایات و بیان حکایات از سایر عرفا به بیان و اثبات جواز صدور کرامات از سوی اولیاء می­پردازند. در دیدگاه ایشان کرامات شرط ولایت نبوده، بلکه جزئی از مقام اولیاء و مؤید نبوّت و رسالت انبیاست.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Comparative Study the wonders wrought’s saints from Hojwari، Ghoshiri and Imam Mohammad Ghazzali 's view

نویسندگان [English]

  • shahla eliyehpoor
  • Mahdi Sharifian
Bu Ali Sina University of Hamadan
چکیده [English]

According to some of the teachings of mysticism and Sufism when wayfarer comes to God, he is granted the power of capture in nature which its result is actions that others can not do it that is interpreted as the losing habit and wonder wrought.
The purpose of this study is to express the Hojwari, Ghoshiri and Imam Mohammad Ghazzali's views in proving this kind of works and because they used from the previous works and have influenced on the later works, The study of their works can illuminate the general beliefs surrounding the issue of wonder wrought in Islamic Sufism; Therefore, this research is based on qualitative and comparative analytical methods and using library resources and text-based views will analyze their views on wonder wrought.
The emphasis and proving of the wonders wrought to all three authors is largely based on narrative principles and they by referring to narrative reasons such as Quranic hints, traditions and narratives, and the statement of the anecdotes from other mystics, express and prove the permission of doing wonder wrought from saints.
In their view, wonder wrought is not the condition of the saintship, but is part of the authority of the saints official and Confirmation of Prophecy and Prophecy of the prophethood.

کلیدواژه‌ها [English]

  • saints
  • wonder wrought
  • Hojwari
  • Qhoshiri
  • Ghazzali
  1. ـ قرآن کریم
  2. ـ ابونصر سرّاج طوسی، عبدالله بن علی (1388)، اللّمع فی التصوّف، تصحیح رینولد نیکلسن، ترجمه مهدی محقق، چاپ دوم، تهران: اساطیر
  3. ـ ابراهیمی دینانی، غلامحسین (1390)، منطق و معرفت از نظر غزّالی، چاپ چهارم، تهران: امیر کبیر
  4. ـ ابن‌عربی، محیی‌الدین‌محمّد. (1994). الفتوحات المکیّه، تحقیق عثمان اسماعیل یحیی، جلد دوم، بیروت: دار‌الصادر
  5. ـ بقلی شیرازی، روزبهان. (1389). مشرب الارواح، شرح قاسم میرآخوندی، تهران: آزاد مهر
  6. ـ جامی، نورالدین عبدالرحمن (1386)، نفحات الانس، تهران: سخن
  7. ـ دهخدا، علی اکبر (1364)، لغت نامه، تهران: دانشگاه تهران
  8. ـ رجائی بخارایی، احمد علی. (1375). فرهنگ اشعار حافظ، چاپ هشتم، تهران: علمی
  9. ـ زرین کوب، عبدالحسین. (1386). بحر در کوزه، چاپ دوازدهم، تهران: علمی
  10. ـ ــــــــــــــــــــــــــــــ. (1383). تصوّف ایرانی در منظر تاریخی آن، ترجمه مجدالدین کیوانی، تهران: سخن
  11. ـ غزّالی، ابوحامد محمّد. ( 1386)، الاقتصاد فی الاعتقاد (الف)، ترجمه پرویز رحمانی، قزوین: حدیث امروز
  12. ـ ــــــــــــــــــــــــــــ. (1367). الاقتصاد فی الاعتقاد (ب)، بیروت: دارالکتب اﻟﻌﻠﻤﻴﮥ
  13. ـ ــــــــــــــــــــــــــــ. (1372). القسطاس المستقیم (مجموعه رسائل)، بیروت: دار الکتب اﻟﻌﻠﻤﻴﮥ
  14. ـ ــــــــــــــــــــــــــــ. (1349). اعترافات غزّالی (ترجمه المنقذ من الضلال)، ترجمه زین-الدین کیائی نژاد، چاپ 4، تهران: عطائی
  15. ـ ــــــــــــــــــــــــــــ. (1393). کیمیای سعادت، ویراستار فروغ صفائی، چاپ دوم، تهران: میلاد
  16. ـ ــــــــــــــــــــــــــــ. (1359). منهاج العابدین، ترجمه عمر بن عبدالجبار سعدی ساوی، تصحیح احمد شریعتی، تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفۀ ایران
  17. ـ غنی، قاسم. (1375). تاریخ تصوّف در اسلام (و تطوّرات و تحولات مختلفۀ آن از صدر اسلام تا عصر حافظ)، جلد دوم، چاپ هفتم، تهران: زوار
  18. ـ قشیری، ابوالقاسم. (1392). آداب السّلوک، شرح اسماء الحسنی، معراج نامه (ترجمۀ سه رساله عرفانی)، ترجمۀ محمود رضا افتخار زاده، تهران: جامی
  19. ـ ــــــــــــــــــــــ. (1392). ترتیب السلوک فی طریق الله، تصحیح و شرح از ابراهیم بسیونی، ترجمۀ محمود رضا افتخار زاده، تهران: جامی
  20. ـ ــــــــــــــــــــــ. (1385). رساله قشیریّه، ترجمۀ ابوعلی احمد بن عثمانی، تصحیح بدیع-الزمان فروزانفر، چاپ نهم، تهران: علمی و فرهنگی
  21. ـ کاشانی، عزالدین محمود بن علی. (1394). مصباح الهداﻳﮥ و مفتاح الکفاﻳﮥ، تصحیح جلال الدین همایی، چاپ دوازدهم، تهران: سخن
  22. ـ کاکایی، قاسم، حقیقت، لاله. (1387)، «ماهیّت ایمان از دیدگاه محمّد غزّالی»، فصلنامۀ فلسفه و کلام اسلامی آینۀ معرفت دانشگاه شهید بهشتی، شماره 14، صص 143 ـ 168
  23. ـ گرجی، مصطفی، یزدانی، حسین، کوپا، فاطمه، محمّدی، مهدی. (1394). «تحلیل ارتباط-های چهار گانۀ بشری در ترجمۀ رسالۀ قشیریّه»، فصلنامۀ دُرّ دَری دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد، سال 5، شماره 15، صص 49 ـ 64
  24. ـ لاهیجی، محمّد. (1387). مفاتیح الاعجاز فی شرح گلشن راز، با مقدمۀ کیوان سمیعی، تهران: سنایی
  25. ـ نیکلسن، رینولد.ا. (1358). تصوّف اسلامی و رابطۀ انسان و خدا، ترجمه محمّد رضا شفیعی کدکنی، تهران: توس
  26. ـ هجویری، علی بن عثمان. (1386). کشف‌المحجوب، مقدمه، تصحیح و تعلیقات محمود عابدی، چاپ سوم، تهران: سروش