آینه معرفت

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اخبار و اعلانات

دسترسی آزاد

خقوق نویسندگان

فرآیند داوری

فرآیند پذیرش مقالات

نگره خلود کفار در عذاب جهنم: بررسی نظریات فیض کاشانی و علامه طباطبایی

نوع مقاله : علمی - پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی

2 دانشجوی ارشددانشگاه زنجان

چکیده

 تقریباً همة دانشمندان مسلمان‌، در اصلِ جاودانگی و خلود در دوزخ اتفاق نظر دارند، اما ‌این که خلود در دوزخ مستلزم عذاب دائم و ابدی است یا ممکن است همراه با انقطاع عذاب باشد. مسئله‌ای است که محل اختلاف آراء واقع شده است. از نظر فیض کاشانی هیچ ملازمه‌ای بین خلود در دوزخ و عذاب دائم وجود ندارد. بنابراین با توجه به مسئلة شمول رحمت واسعة الهی عذاب مخلدین در دوزخ‌، منحصر به مدت معینی است که پس از سپری شدن ‌این مدت دوزخیان از نعیمی‌‌که متفاوت با نعیم بهشتیان است بهره مند می‌‌شوند. از نظر علامه طباطبایی، قرآن‌کریم صراحتاً به خلود عذاب اشاره دارد و منقولات و روایات متعدد‌، نیز موکد‌این مطلب می‌‌باشد.     بررسی دیدگاه‌های مختلف در‌ این زمینه ما را به‌این نکات رهنمون می‌‌سازد: الف) خلود از جمله مسائلی است که به علت صفت فناپذیری در دنیا مطرح نیست. در نتیجه‌ این مسئله مختص به روز قیامت بوده که پس از برپایی آن در مورد نعمت و نقمت مطرح خواهد شد؛ ب) خلود در دوزخ از مباحث مورد تأیید‌ آیات و روایات است که در گروه‌ها و قشرهای مختلف متفاوت است؛ ج) برخی به تاویل آیات و روایات مبادرت ورزیده‌اند و به تفکیک مباحث خلود در دوزخ بدون خلود در عذاب قائل شده‌اند.این مقاله درصدد است‌، با روشی تحلیلی و توصیفی به بررسی نظریات  فیض کاشانی و علامه طبا طبایی در ‌این مهم بپردازد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The doctrine of the immortality of infidels in the doom of hell: A study of the theories of Feyz Kashani and Allameh Tabatabai

نویسندگان [English]

  • maryam khoshdel rohani 1
  • zahra rahmani 2

1 Faculty member of Shahid Beheshti University

2 Graduate student of Zanjan University

چکیده [English]

AbstractIn a rational approach to the afterworld, there are questions beyond reason that confront theologians and mystics and philosophers, which is one of the issues discussed in the resurrection and later life. Serious theologians, philosophers, and commentators are in charge of the quality of punishment and divine punishment for human actions .In the meantime, the amount of punishment and the duration of the punishment in the torment has affected most of the minds, because in Islam some of the sins of immortality have been punished and many verses of the Holy Quran have confirmed this .But the argument here is whether eternity in Hell will cause eternity in torment or whether the two immortals are at odds with one another .The vast majority of Islamic theologians and commentators, including the Imamiyyah, Ash'arites, and Mu'tazilites, have believed in the eternity of punishment for some inferno.There is a similar belief among Muslim philosophers, but among them Ibn al-'Arabi and his followers have a particular justification for retribution; they have used this argument differently for rational and transmutative reasons. Among the philosophers, commentators and traditions, Mulla Mohsen Feiz Kashani's theory is discussed and since Mullah Kashani is one of the influencers of Ibn Arabi's theory in this issue, we are trying to express Ibn Arabi's viewpoint.We are here to analyze the theory of Faiz Kashani in this regard. In short, it can be stated that the late Faiz, following Ibn Arabi, insisted on not being eternally tormented and saw no relation between eternity in hell and eternity in retribution; For all beings, the torment of the immortals in Hell is for a certain period of time, and then the Hell will enjoy a different kind of heavenly blessings that is proportionate to their temperament   

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keyword: Suffering
  • Atonement
  • Doom
  • Hell
  • Feiz Kashani
  • Allameh Tabatabai
مراجع
قرآن
نهج البلاغه
آذرنوش،آذرتاش، فرهنگ معاصر عربی- فارسی، چ دهم، تهران، نشر نی، 1379.
آمدی، سیف الدین، ابکارالافکار فی اصول الدین، قاهره، دارالکتب، 1423ق.
ابن‌سینا، ابوعلی، الاضوحیه فی المعاد، تهران، شمس تبریزی، 1382.
ابن‌عربی، محمد ابن علی، فتوحات، 4ج، دارالصار، بی‌تا.
ایجی، سید شریف، شرح مواقف، 4ج، قم، الشریف الرضی، 1325ق.
ایزدی، جنان و همکاران(صادقی حسن آبادی، مجیدی؛ یوسفی کزج، فاطمه)، "خلود در عذاب از منظر ابن قیم و علامه طباطبایی"، شمارة 16. فصلنامه الهیات تطبیقی، اصفهان، ۱۳۹۵.
باقلانی، ابوبکر، الانصاف فیما یجب اعتقاده‌، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1425ق.
بدرالدین، حسین، ینابیع النصیحه فی العقایدالصحیحه، چ2، صنعاء، مکتبه البدر، 1422ق.
تفتازانی، سعدالدین، شرح مقاصد، قم، الشریف الرضی، 1409ق.
جوادی آملی، عبدالله، تفسیر قرآن کریم، ج8، قم، نشر اسراء، 1378.
حسینی شاه عبدالعظیمی، حسین بن احمد، تفسیر اثنی عشری، تهران، میقات، 1363.
حسینی واسطی، مرتضی، تاج العروس من جواهر القاموس، ج4، بی‌نا، بی‌جا، 1414ق.
حلی، حسن بن یوسف، کشف المراد، چ4، قم، انتشارات اسلامی، 1413ق.
رازی، فخرالدین محمد ابن عمر، مفاتیح الغیب، 32ج، چسوم، بیروت، دارالاحیائ التراث العربی،
   1420ق.
راغب اصفهانی، حسین ابن احمد، مفردات الفاظ قرآن، سیدغلام‌رضا خسروی حسینی، ج اول،
   چ دوم، مرتضوی، تهران، 1375.
زمخشری، محمود، الکشاف عن حقایق غوامض التنزیل، چ3، بیروت، دارالکتاب العربی،
   1407ق.
سهروردی، شهاب الدین،مجموعه مصنفات شیخ اشراق، چ2، تهران، موسسة مطالعات و تحقیقات
   فرهنگی، 1375.
شیرازی، صدرالدین، تفسیر القرآن الکریم، ج3، تحقیق:محمد خواجوی، چ دوم، قم، بیدار،    
   1366.
______، المبدا و المعاد، تهران، انجمن حکمت و فلسفه، 1354.
______، مفاتیح الغیب، چ اول، تهران، انجمن حکمت و فلسفه، ۱۳۶۳ .
صدوق، محمد بن علی بن بابویه، الاعتقادات، چ دوم، قم، الموتمر العالمی‌‌للشیخ المفید، 1414ق.
طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القران،20ج، چ5، قم، انتشارات اسلامی‌‌جامعه
   مدرسین، 1374.
طبرسی، فضل ابن حسن، مجمع البیان فی تفسیرالقران، 10ج، چ3 ، تهران، ناصرخسرو، 1372.
طوسی، نصیر الدین، تجریدالاعتقاد، تهران، دفتر تبلیغات اسلامی، 1407ق.
طوسی، محمد بن الحسن، التبیان فی تفسیر القرآن، ج1، بیروت، بی‌نا، بی‌تا.
عسکری، ابوهلال، فروق اللغویه، قم، مؤسسة فرهنگی و اطلاع رسانی تبیان‌، 1395.
علیمحمدی‌، کریم. علیمحمدی‌،عبدالحمیدی،" بررسی تطبیقی آیات خلود در جهنم از منظر
   علامه طباطبایی و فخر رازی"،  فصلنامه مطالعات تفسیری‌، زمستان 1395، شمارة 28.  
فیومی، احمد بن محمد، مصباح المنیر، ج2، بی‌نا، بی‌جا، بی‌تا.
فیض کاشانی، محمد بن شاه مرتضی، قره العیون فی اعزالفنون، چ2، قم، دارالکتب الاسلامیه،
   1423ق.
______، کلمات مکنونه، تهران، مدرسه عالی شهید مطهری، 1387.
______، المعارف، تهران، مدرسه عالی شهید مطهری، 1387.
______، اصول المعارف، محقق: جلال الدین آشتیانی، بی‌نا، بی‌جا، بی‌تا.
______، منهاج النجاه، قم، المرکز العالمی‌‌لدروسات الاسلامی، 1411ق.
______، علم الیقین فی اصول الدین، قم، بیدار، 1418ق.
______،  انوارالحکمه، قم، بیدار، بی‌جا، بی‌تا.
قاضی عبدالجبار، شرح اصول خمسه، بیروت، دارالاحیاء التراث العربی، ۱۴۲۲ ق.
______، المنیه و الامل، مصر، دارالمعرفه الجامعیه، ۱۴۲۵ق.
لاهیجی، عبدالرزاق بن علی، گوهرالمراد، تهران، سایه، 1383.
مسعود، جبران، فرهنگ الفبایی الرائد، ج1، چ5، مشهد، آستان قدس رضوی، 1386.
مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القران الکریم، ج3، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب،
   1360.
معلوف، لوئیس، المنجد، ج1، چ4، تهران، پیراسته، 1382.
مفید، محمد بن محمد، اوائل المقالات فی المذاهب و المختارات، قم، الموتمرالعالمی‌‌للشیخ
   المفید، 1413ق.
موسوی همدانی، سید محمد باقر، ترجمه تفسیر المیزان، 20 ج، چ5، قم، دفتر تبلیغات اسلامى،
   1374.
 نصیری‌، مصطفی، محمدرضا حاجی اسماعیلی، "درآمدی به تحلیل‌ها و رویکردهای‌اندیشمندان
   اسلامی‌‌در مسئلة جاودانگی انسان در عذاب اخروی"، جستاری در فلسفه و کلام، اصفهان
   1390 شمارة 86 .
 
Bauckham, Richard, Universalism: a historical survey  Themelios 4.2): 47,54,   1996.
   https://www.theologicalstudies.org.uk/article_universalism_bauckham.ht
Beck. Richard,"Christ and Horrors, Part 3: Horror Defeat, Universalism, and
  God's Reputation". Experimental Theology, 2007.
 
Bible Gateway passage: 2 Thessalonians 1:7-9 - New International Version.
 
Borges, Jorge Luis, La duracion del Infierno )The duration of Hell(   Discussion.
   Madrid, Spain: Alianza Editorial, S.A,1999.
 

 Crockett WilliamV (Editor), ZacharyJ. Hayes (Contributor), ClarkH. Pinnock 
   (Contributor), John F. Alvord (Contributor): Four Views on Hell، Paperback, 
   Zondervan، 1992

 
Graham  billy:    Where I Am: Heaven, Eternity, and Our Life Beyond،  Kindle Edition  by  
   Thomas Nelson،,2015.
 
Jitendra Dhoj Khand, Supreme God: Body, Will, Wisdom, and Work. Dorrance
   Publish.
 
John Paul II, 1999, www.vatican.va.
https://www.vatican.va/holy_father/john_paul_ii/audiences/1999/documents/hf_j
   p-ii_aud_04081999_en.html
 
Kant‌، Immanuel, Kant: Religion within the Boundaries of Mere Reason: And
   Other Writings. Cambridge University Press. p. 89,1998.
 
 Kvanvig, Jonathan, The Problem of Hell, New York: Oxford University  Press, 1993.
 
Orthodox Christian Homepageon the original mhome.it.net.au. Archived fro2-10-2013
    Retrieved, 01-09-2002.
 
Ragland, C.P. Internet Encyclopedia of Philosophy. U.S.A. Saint Louis University.
   https://iep.utm.edu/hell
 
Talbott, Thomas, "Heaven and Hell in Christian Thought", The Stanford Encyclopedia of Philosophy (, 2017.
<https://plato.stanford.edu/archives/spr2017/entries/heaven-hell/
 
The four gospels.
آینه معرفت
دوره 20، شماره 3 - شماره پیاپی 3
مهر 1399
صفحه 133-160
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار