ولی ا.. نصیری؛ رحیم دهقان سیمکانی؛ قاسم پورحسن قاسم پورحسن
دوره 14، شماره 2 ، تیر 1393
چکیده
جان مایۀ نظریة قبض و بسط تئوریک شریعت، «صامت دانستن متن» و فاهمه محوری در امر تفسیر است و ستون اصلی تز صامت بودن متن نیز بر «مصرفکننده مطلق بودن معرفت دینی» استوار است. سروش در باب اینکه «معنای متن از کجاست؟» نگرش مخاطب محوری داشته و همچون گادامر و دریدا معتقد است معنای متن همان فهم مخاطب و مفسر یا ظهوری است که در جریان پرسش و پاسخ، ...
بیشتر
جان مایۀ نظریة قبض و بسط تئوریک شریعت، «صامت دانستن متن» و فاهمه محوری در امر تفسیر است و ستون اصلی تز صامت بودن متن نیز بر «مصرفکننده مطلق بودن معرفت دینی» استوار است. سروش در باب اینکه «معنای متن از کجاست؟» نگرش مخاطب محوری داشته و همچون گادامر و دریدا معتقد است معنای متن همان فهم مخاطب و مفسر یا ظهوری است که در جریان پرسش و پاسخ، برای خوانندگان و مخاطبان حاصل میشود و البته وابسته به آنهاست. این سخن مشکلات زیادی از جمله نسبیگرایی، نقض غرض در ارسال رسل و انزال کتب، نفی امکان حصول معرفت و ... را در پیخواهد داشت. این مقاله با نگاهی به مباحث هرمنوتیک، این عنصرکلیدی یعنی «صامت بودن متن دینی» که بنیان و اساس تئوری قبض و بسط است مورد تبیین و بررسی قرار داده است.
مریم شعبانزاده؛ رضا رضایی
دوره 13، شماره 1 ، فروردین 1392
چکیده
ادبیات صوفیانه نگاهی از لون دیگر به الهیات و دین است که در آن، باورها و پنداشتها تغییر رنگ و معنا داده است. صوفیان مسلمان چون گیاه نورستهای بودند که ازدامان اسلام برخاستند ولی با نگاهی دیگر به جهان پیرامون خود نگریستند و عوالم معنایی تازهای ساختند. بیتردید این گیاه نورسته از آبشخور قرآن و سنت که در روایات پیامبر و بزرگان دین ...
بیشتر
ادبیات صوفیانه نگاهی از لون دیگر به الهیات و دین است که در آن، باورها و پنداشتها تغییر رنگ و معنا داده است. صوفیان مسلمان چون گیاه نورستهای بودند که ازدامان اسلام برخاستند ولی با نگاهی دیگر به جهان پیرامون خود نگریستند و عوالم معنایی تازهای ساختند. بیتردید این گیاه نورسته از آبشخور قرآن و سنت که در روایات پیامبر و بزرگان دین از جمله امامان شیعه مندرج بوده، بهرهمند گشته است. سخنان، نامهها و مناجات علی(ع) و سایر ائمة شیعه مضامین عارفانهای را بیان کرده که با طبع صوفیان سازگار بوده است و مشایخ صوفی آن را دستمایهای برای شرح و بسط عقاید خود قرارداده با تأویل سخنان ائمة شیعه مفاهیم تازهای جستند و نظام عقیدتی و مسلکی خود را بنیاد نهادند. فرضیة این پژوهش بر این مبنا استوار گشته که تحول فکری صوفیان از طریق تأویل و دیگر یافت از متون و منابع شیعه صورت پذیرفته است.
این جستار در پی درستی و نادرستی عملکرد صوفیان در این زمینه نیست بلکه در پی ریشهیابی افکار و عقاید صوفیان و نحوة استفادة آنان از احادیث و اصول اعتقادی شیعه برای برساختن عقاید خود است. روش پژوهش براساس دیدگاه معرفت شناختی و هرمنوتیک سنت گرای گادامر و محدودة پژوهش بر مبنای اقوال مشایخ اولیة صوفیان مندرج در متون معتبر صوفیان بنانهاده شده است و از این رهگذر، فرضیة پژوهش آزموده میگردد.
اعلا تورانی؛ منیره سلطان احمدی
دوره 10، شماره 2 ، تیر 1389
چکیده
واژة هرمنوتیک را در لغت به معنای علم تفسیر و تأویل مطرح کردهاند. این واژه به دو بخش هرمنوتیک فلسفی و هرمنوتیک روشی تقسیم شده، همچنین اصطلاح هرمنوتیک در یک تقسیم دیگر با دو گرایش مفسر محور و مؤلف محور مطرح شده است. شایان ذکر است که در این حوزه چند مسئلة قابل توجه وجود دارد: آیا میتوان بین قرآن و هرمنوتیک رابطهای برقرار کرد؟ آیا این ...
بیشتر
واژة هرمنوتیک را در لغت به معنای علم تفسیر و تأویل مطرح کردهاند. این واژه به دو بخش هرمنوتیک فلسفی و هرمنوتیک روشی تقسیم شده، همچنین اصطلاح هرمنوتیک در یک تقسیم دیگر با دو گرایش مفسر محور و مؤلف محور مطرح شده است. شایان ذکر است که در این حوزه چند مسئلة قابل توجه وجود دارد: آیا میتوان بین قرآن و هرمنوتیک رابطهای برقرار کرد؟ آیا این رابطة معرفت روش جدیدی به ما میدهد؟ آیا میتوان به تفسیر صحیح قرآن بدون دخالت پیشفرضها نایل شد؟ مقــالة حاضـر، درصـدد اسـت ضمـن بیـان امـکان رابـطة قـرآن و هرمنـوتیـک، درستترین شیوة هرمنوتیکی را در ارتباط با تفسیر و تأویل قرآنی دریابد. روشن است که به کارگیری هرمنوتیک فلسفی، چون منجر به دیدگاه قرائتهای مختلف و اعتقاد به تأثیر پیشفرضها به نحو افراطی و در نهایت نسبیگرایی میشود، در تفسیر قرآن جایز نیست؛ اما هرمنوتیک روشی و شیوة مؤلف محوری و متن محوری درستترین راه در تفسیر قرآن کریم است و ما را به فهم صحیح رهنمون میسازد. البته این امر التزام به یک سری قواعد تفسیری و تأویلی در این راه را میطلبد.