فایده‌مندی تقسیم مشهور علم به بدیهی و نظری در منطق تصدیقات

مجتبی قربانی همدانی

دوره 21، شماره 4 ، اسفند 1400، صفحه 1-22

https://doi.org/10.52547/jipt.2022.225723.1229

چکیده
  غالب منطق‌دانان مسلمان، علم حصولی را با ملاک فکر به بدیهی و نظری تقسیم می‌کنند. هدف این پژوهش، بررسی مفیدبودن این تقسیم در منطق تصدیقات است. فایدة اصلی این تقسیم با غرض رسیدن به حقیقت در دانش منطق، نشان‌دادن نیاز به منطق در گذر از گزاره‌های بدیهی به گزاره‌های نظری است؛ اما در بدیهیات به دلیل یقینی بودنشان، نیازی به این دانش نیست. ...  بیشتر

جستاری دربارة قوة واهمه از نظر ابن‌سینا

غلامحسین عمادزاده

دوره 21، شماره 4 ، اسفند 1400، صفحه 23-40

https://doi.org/10.52547/jipt.2022.224709.1193

چکیده
  ابن‌سینا موضوع نفس و مباحث آن را سرلوحة پیگیری‌های فلسفی خود قرار داده و تبیین‌های فلسفی او در ‌این مباحث به شیوه‌ای است که متفکران پس از او نتوانند بدون توجه به نظریات وی مسائل و مباحث نفس را بررسی کنند. یکی از موضوع‌های که در‌ این میدان به تفصیل به آن پرداخته قوای باطنی نفس است. یکی از قوای باطنی قوة واهمه است که وی از پیشتازان ...  بیشتر

برهان شهود مُثل بر اتحاد عاقل و معقول در دیدگاه حکیم سبزواری با رویکرد تبیینی و پاسخ به ایرادها

محمدرضا ارشادی نیا

دوره 21، شماره 4 ، اسفند 1400، صفحه 41-58

https://doi.org/10.52547/jipt.2022.221799.1069

چکیده
  اتحاد عاقل و معقول از مسائل محوری در حکمت متعالیه به شمار می‌آید. گرانی‌گاه اثبات و استنتاج از آن، مرهون توجه ژرف به روش و مبانی خاص حکمت متعالیه است. ادلة اثباتی آن دست کمی از خود آن، در فاصله گرفتن از فلسفة متعارف ندارد. در این مسیر، برخی نوپژوهان با ذهنیت اشتراک روشی و مبنایی آموزة اتحاد، در دیدگاه صدرایی با دیگر حکما، به خوانش آموزه ...  بیشتر

بررسی سه تقریر نوصدرایی از تبیین ملاصدرا درخصوص نفی شریک از خداوند

حسن احمدی زاده

دوره 21، شماره 4 ، اسفند 1400، صفحه 59-78

https://doi.org/10.52547/jipt.2022.223679.1155

چکیده
  عدم شراکت ممکنات در اوصاف وجودی و کمالی خداوند، با تحلیل‌های مختلفی در عرفان نظری و فلسفة اسلامی همراه بوده است. حکمای مسلمان در بحث از یگانگی خداوند، مرادشان نفی شریک از خداوند به مثابه واجب بالذات است. از نظر ملاصدرا، شریک نداشتن خداوند بدین معنی است که اساساً فرض شریک هم برای او محال است. این حکم، سایر مفاهیم صادق بر خداوند را هم ...  بیشتر

نقد و بررسی اتهام مستشرقان نسبت به خشونت طلبی اسلام و عدم مدارا با پیروان دیگر ادیان (اهل کتاب) متناظر با موضوع جهاد در اسلام

سیدعلی شایگان؛ حسن سعیدی

دوره 21، شماره 4 ، اسفند 1400، صفحه 79-102

https://doi.org/10.52547/jipt.2022.223268.1138

چکیده
  خشونت طلبی و عدم مدارا با پیروان دیگر ادیان و یا عدم توجه به تکثرگرایی عقیدتی و دینی، یکی از اتهاماتی است که از جانب بسیاری از مستشرقان همواره در طی تاریخ متوجه قرآن، پیامبر اسلام (ص) و مسلمانان بوده است. ظهور ‌این اتهام در‌اندیشة مستشرقان در خصوص اهل کتاب بیشتر در موضوعاتی همچون جهاد و برخورد پیامبر (ص) با مخالفان خود در مدینه و سه ...  بیشتر

تأثیر مبانی کلامی در حل مسئلۀ تبعیت یا عدم تبعیت احکام از مصالح و مفاسد

محمدحسین فاریاب

دوره 21، شماره 4 ، اسفند 1400، صفحه 103-122

https://doi.org/10.52547/jipt.2022.223470.1145

چکیده
  مسئلۀ تبعیت یا عدم تبعیت احکام از مصالح و مفاسد از مسائل بین رشته‌ای میان کلام و فقه است. در  این باره، اندیشوران شیعه با اشاعره ـ که بر عدم تبعیت احکام از مصالح و مفاسد پافشاری می‌کنند ـ اختلاف نظر دارند، از سوی دیگر خود نیز، یکسان نمی‌اندیشند. برخی بر تبعیت مطلق احکام از مصالح و مفاسد تأکید دارند و برخی نیز تبعیت نسبی احکام از مصالح ...  بیشتر

بررسی و نقد آراء آیت الله سبحانی در مورد حقیقت عبادت

دکتر سید احمد هاشمی علی آبادی؛ محمد جواد حسن زاده مشکانی

دوره 21، شماره 4 ، اسفند 1400، صفحه 123-146

https://doi.org/10.52547/jipt.2022.224819.1199

چکیده
  شناسایی اصطلاح عبادت در نظام علمی واژه شناسان سابقه‌ای دیرینه دارد. فرقة وهابیت با تئوری اشتباه در فهم معنای آن، حکم به تکفیر مسلمانان کرده است. در مقابل؛ آیت‌‌‌‌الله سبحانی در اکثر تألیفاتش عبادت را به گونه‌‌‌‌ای دیگر تحلیل کرده است که به حقیقت شرع نزدیک‌تر است. «تبیین تعاریف آیت‌الله سبحانی از عبادت اصطلاحی و نقد و بررسی ...  بیشتر