لطف لطیف از دیدگاه مولوی و محقق سبزواری

جلیل مشیدی

دوره 10، شماره 4 ، دی 1389

چکیده
  لطف خداوند، از دیدگاهی دو نوع است: تکوینی و تشریعی. آفرینش و تربیت جهان و جهانیان لطف تکوینی و ارشاد و تربیت موجودات صاحب اختیار، لطف تشریعی است. در این نوشتار، لطف اخیر مورد نظر است و آن عبارت است از اموری که آدمی را به طاعات نزدیک و از معاصی دور می گرداند، به شرط آنکه جبر و الجاء در آن نباشد. در این راستا، ضمن توجه به آراء متکلمان، جنبه‌های ...  بیشتر

پرستش، اصل بنیادین فلسفة اخلاق استاد مطهری

مسلم محمدی

دوره 10، شماره 4 ، دی 1389

چکیده
  استاد مطهری در میان گرایش‌ها و نظریات گوناگون در گستره مکاتب اخلاقی، به پرستش الهی به عنوان بنیاد اساسی مکتب اخلاقی اسلام معتقد است. مبنای دیدگاه فوق از نظر ایشان این است که هر گونه کار اخلاقی عبادت خداست حتی اگر شخص به آن توجه نداشته باشد. پرستش از نظر استاد دارای دو جنبه است باطنی یعنی سیر انسان از خلق به خالق و ظاهری عبارت است از ...  بیشتر

رویکردهای مختلف به مسئلة وجود خداوند و نگاه ابن‌سینا به قرینه‌گروی

رضا اکبری

دوره 10، شماره 4 ، دی 1389

چکیده
  آیا اعتقاد به خداوند نیازمند برهان است؟ قرینه‌گروی معتقد است که وظیفة معرفتی انسان اقتضا می‌کندکه برای اعتقاد خود به وجود خداوند دلیل داشته باشد. در مقابل، ایمان-گروی وجود خداوند را بی‌نیاز از استدلال قلمداد می‌کند. حتی در برخی تقریرهای ایمان-گروی، استدلال عقلی در تعارض با ایمان دینی دانسته شده است. در فلسفة اسلامی به معنای عام ...  بیشتر

بازنگاهی معاصر به فلسفة ریاضیات هگل

زینب اسلامی

دوره 10، شماره 4 ، دی 1389

چکیده
  کوشش ما در این نوشتار به چند مهم خلاصه می‌شود. ابتدا تصویر نسبتاً روشنی از فلسفة ریاضیات هگل که اندکی مهجور مانده، ارائه می‌کنیم؛ سپس جایگاه ریاضیات و میزان اهمیت آن را در نظام هگلی کندوکاو می‌کنیم و در نهایت قرائت‌های پنهان و آشکار عصر معاصر را مطرح و اندکی به فراخور داوری می‌کنیم.  بیشتر

تطابق ذهن و عین در معرفت‌شناسی صدرایی وکانتی

محمد کاظم علمی سولا؛ طوبی لعل صاحبی

دوره 10، شماره 4 ، دی 1389

چکیده
  مسئلة عینیت یکی از عمیق‌ترین مسائلی است که همواره ذهن عموم متفکران را متوجه خود ساخته است. دو فیلسوف برجستة اسلامی و غربی، ملاصدرا و کانت، این مسئله را به نحو عمیق‌تری موردکنکاش قرار داده‌اند. این جستار در‌صدد بیان این موضوع است که مسائل پیرامون معرفت در نظرگاه ملاصدرا تنها بر مبنای اصول هستی‌شناختی وی (ذو مراتب بودن هستی و به نحو ...  بیشتر

ریشة زبانی اختلاف قرائت‌ها از نظریة اصالت وجود

حسین واله

دوره 10، شماره 4 ، دی 1389

چکیده
  بر اساس نظریة اصالت وجود، وجود اصیل و ماهیت اعتباری است. از جنبة اعتباری بودن این ادعا دو قرائت متفاوت در دست است که با همة زیرشاخه‌هایش، بیش از آنکه حاکی از مفروضات متفاوت باشد، ریشه در تفکیک دامنة جهت دارد، لذا اساساً زبانی است. پیامدهای متفاوت و بعضاً ناسازگار این قرائت‌ها در مباحث فلسفی در درجة نخست، نتیجة انتخاب ناخودآگاه موضع ...  بیشتر

رابطة بین «حمل اولی ذاتی و شایع صناعی» ملاصدرا و « قضایای تحلیلی و ترکیبی»کانت

سید مرتضی حسینی شاهرودی

دوره 10، شماره 4 ، دی 1389

چکیده
  در این مقاله ابتدا ریشة تاریخی تقسیم احکام به تحلیلی و ترکیبی از نظر کانت و تقسیم حمل به ذاتی اولی و شایع صناعی از نظر ملاصدرا مورد توجه قرار گرفته و پس از توضیح آنها، با نگاهی تطبیقی به این دو تقسیم بندی تلاش شده است، به پرسش‌هایی مانند آیا قضایایی که از حمل اولی ذاتی بر خوردارند، همان «قضایای تحلیلی» هستند و آیا قضایایی که از حمل شایع ...  بیشتر