بررسی و ارزیابی مبادی حکمت عملی در فارابی و ابن‌سینا

محمد ذبیحی

دوره 22، شماره 4 ، اسفند 1401، صفحه 1-24

https://doi.org/10.48308/jipt.2023.103398

چکیده
  فارابی و ابن‌سینا در شمار برجسته‌ترین و نام‌ آشناترین فیلسوفان مشایی در عرصة مباحث فلسفی و عقلی‌اند، بنیان‌های فکری نظام فلسفی مشائی در جهان اسلام براساس مبانی عقلی و اندیشه‌های فلسفی این دو فیلسوف بزرگ بنا نهاده شده است، نوع نگرش دو فیلسوف به حکمت عملی زمینه‌ساز پرسش‌ها و تردیدهایی در این‌باره شده است، تا آنجا که برخی چنین ...  بیشتر

نقش مقولات در فلسفه ملاصدرا

زهرا کریمی؛ مجید ضیایی قهنویه

دوره 22، شماره 4 ، اسفند 1401، صفحه 25-46

https://doi.org/10.48308/jipt.2023.103415

چکیده
  مقولات ابزار ذهن ما برای شناخت حقایق اطراف است. بشر اشیای خارجی یا مفاهیم ناظر به آن‌ها را ذیل یکی از مقولات قرار داده است و فهم می‌کند. اما میزان صدق مقولات بر تمام واقعیات خارجی و تمام حقایق هستی هنوز به درستی مشخص نیست. آنچه در آرای برخی فلاسفة مشاء دیده می‌شود‌این است که مقولات و پیرو آن انواعی که ذیل آنها‌ایجاد می‌شود نقش تعیین ...  بیشتر

اعتبار معرفت‌شناختی نظریة"معرفت قدسی" سنت‌گرایان در محک صدق و توجیه

زهرا حسینی؛ فاطمه صحرایی

دوره 22، شماره 4 ، اسفند 1401، صفحه 47-70

چکیده
  سنت‌گرایان با دیدگاهی سلبی نسبت به معرفت‌شناسی مدرن پسادکارتی، صحبت از معرفتی کرده‌اند که دارای صبغه‌ای مابعدالطبیعی و ناظر به مراتب مختلف وجود است. آنها با حکم به عدم کفایت تجربه و استدلال که محور معرفت‌شناسی پسارنسانس هستند، منبع اصلی معرفت و دست‌یابی به حقیقت را عقل شهودی می‌انگارند. شهودگرایی در سنت‌گرایی، در حد روش باقی ...  بیشتر

نقد و بررسی دیدگاه ابوالحسن عامری پیرامون جبر و اختیار

دکتر عین الله خادمی

دوره 22، شماره 4 ، اسفند 1401، صفحه 71-98

چکیده
  مسئله جبر و اختیار از مباحث دراز دامن و مهمی ‌است که از دیرباز اذهان انسان‌ها را به خود معطوف کرده‌است و اندیشمندان در ادیان و مکاتب مختلف در برابر این مسئلة حیاتی مواضعی اتخاذ کرده‌اند. مسئلة اصلی این مقاله آن است که عامری پیرامون این مسئله چه دیدگاهی اتخاذ کرده‌است؟ فرضیه این مقاله آن است که عامری از نظریة جبر یا اختیار مطلق دفاع ...  بیشتر

اخلاق شوق در فلسفۀ ابن‌جبیرول

حسین نیازبخش؛ اصغر واعظی

دوره 22، شماره 4 ، اسفند 1401، صفحه 99-122

https://doi.org/10.48308/jipt.2023.103416

چکیده
  ارتباط بین اخلاق و مابعدالطبیعۀ ابن‌جبیرول که به نوعی ارتباط بین دو رسالۀ «ینبوع‌الحیاه» و «اصلاح‌الاخلاق» است، از طریق مفهوم «شوق» میسر می‌شود. جهان نوافلاطونی ابن‌جبیرول از دو قوس صعود و نزول یعنی تبدیل وحدت به کثرت و بازگشت کثرت به وحدت تشکیل شده است. شوق هم علت نزول و هم علت صعود است. انسان مرتبه‌ای است که از ...  بیشتر

بررسی تطبیقی مؤلفه‌های پلورالیسم تفسیری در هرمنوتیک فلسفی و پایان‌ناپذیری تفسیر قرآن کریم

مریم علیزاده؛ حسین هاشم نژاد

دوره 22، شماره 4 ، اسفند 1401، صفحه 123-146

https://doi.org/10.48308/jipt.2023.103219

چکیده
  هرمنوتیک فلسفی یکی از نظریات تفسیر متون در غرب پس از رنسانس است که تحولاتی را در تفکر معرفتی برخی از نواندیشان مسلمان ایجاد نمود. این نظریه افزون بر اختلاف در مبانی و اصول، سبب نسبی‌گرایی و پلورالیسم تفسیری می‌شود. برخی از اندیشمندان حوزة تفسیر قرآن کریم با غفلت از این پیامدها و با پذیرش این نظریه سعی در تطبیق پلورالیسم تفسیری بر ...  بیشتر

تأملی بر آیات به ظاهر نافی عصمت انبیا و بررسی رویکرد تفسیری عارفان و متکلمان در رفع چالش پیرامون آن

شهلا رحمانی؛ سوسن آل رسول

دوره 22، شماره 4 ، اسفند 1401، صفحه 147-164

https://doi.org/10.48308/jipt.2023.103253

چکیده
  برخی از آیات قرآن کریم به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم نسبت خطا یا گناه به انبیای الهی می‌دهد. با توجه به پیش زمینه‌های فکری، تبیین و تفسیر این دسته از آیات و تطبیق آنها با آموزة عصمت متفاوت است. مقالة حاضر با مطالعة موردی آیات 76 تا 78 انعام، درنگی بر تحلیل عارفان و متکلمان بر این آیات دارد. مقاله بر این فرضیه استوار است که تعریف متفاوت نبوت ...  بیشتر