بررسی انتقادی دیدگاه نائینی پیرامون ضرورت علّی در پرتو حکمت متعالیه

مجید احسن

دوره 20، شماره 4 ، اسفند 1399، صفحه 1-22

https://doi.org/10.52547/jipt.2021.211258.0

چکیده
  مسئلة علّیت و فروع آن همچون ضرورت علّی از جمله مسائلی است که از دیرباز مورد توجه متفکران بوده و به‌رغم چنین قدمتی اکنون نیز مورد ملاحظه و رقم زنندة مناقشات زیادی است. طیف گسترد‌ه‌ای از آراء (از اثبات مطلق تا سلب مطلق) که در باب ضرورت علّی ارائه شده نشان از صعوبت و اهمیت بحث داشته و می‌طلبد مورد بررسی و تأمل دقیق قرار گیرند. در فلسفة ...  بیشتر

نحوة فاعلیت خداوند در عالم از نظر ابن‌سینا

آذر سپهوند؛ محمدحسین ایراندوست؛ اسماعیل علی‌خانی

دوره 20، شماره 4 ، اسفند 1399، صفحه 23-44

https://doi.org/10.52547/jipt.2021.212670.0

چکیده
   ابن‌سینا برای اثبات فاعلیت ( و یا خالقیت ) خداوند که یکی از پر چالش‌ترین مسائل الهیات و فلسفه است‌، تلاش مضاعفی انجام داده است؛ چه وی در تبیین‌ این مسئله از یک سو با فیلسوفان مشّائی- که خود وی نیز از پیروان همین نحلة فلسفی است- در نزاع واختلاف است و از سوی دیگر، گرفتار مشاجره و نفی و انکار شریعتمداران در مسئله است.‌ این اختلاف به‌اندازه‌ای ...  بیشتر

تحلیل و نقد دیدگاه جِسی پرینز در رد فطری بودن اخلاقیات

بهروز محمدی منفرد

دوره 20، شماره 4 ، اسفند 1399، صفحه 45-66

https://doi.org/10.52547/jipt.2021.211117.0

چکیده
  هدف مقالة حاضر دفاع از فطری بودن غالب گزاره‌‌های اخلاقی است. برای این کار لازم است به ادعا و استدلال‌‌های مخالفان فطری بودن هنجارهای اخلاقی پاسخ گفته شود. جسی پرینز از جمله فیلسوفان اخلاق است که تلاش کرده است با کمک برخی استدلال‌‌ها، فطری بودن هنجارهای اخلاقی را نفی کند. فهم رویکرد پرینز مبتنی بر شناخت نوع نگاه وی بر حقیقت فطرت ...  بیشتر

مقایسة اصول اخلاقی مطرح در قرآن و عهدین

حیدر اسماعیلی؛ علی فتح الهی؛ الهیار رحمتی

دوره 20، شماره 4 ، اسفند 1399، صفحه 67-90

https://doi.org/10.52547/jipt.2021.213599.0

چکیده
    موضوع اخلاق و اهمیت و نقش آن  در سعادت   انسان بر کمتر کسی پوشیده و پنهان است به دلیل همین اهمیت و نقش سازندۀ اخلاق است که همة مکاتب فلسفی اعم از مکاتب الهی و مادی  نوعی روش و سبک اخلاقی و فلسفۀ اخلاق دارند. وجه مشترک‌ این مکاتب‌ این است که فلسفۀ اخلاق و سبک زندگانی اخلاقی در نظر آنها، متمایز و گاهی متفاوت از زندگانی معنوی ...  بیشتر

کارکرد تجربة دینی در معنادهی به زندگی از دیدگاه ویلیام جیمز

میترا عباس زادگان؛ امیر عباس علیزمانی؛ جلال پیکانی

دوره 20، شماره 4 ، اسفند 1399، صفحه 91-110

https://doi.org/10.52547/jipt.2021.213422.0

چکیده
  هدف از‌این مقاله بررسی کارکرد تجربة دینی در معنادهی به زندگی از دیدگاه ویلیام جیمز به همراه توصیف و تحلیل  نقدهای طرح شده است. وی باگوهر انگاری تجربة دینی آن را شرط لازم و کافی کشف معنا می‌داند. او دین را امری فردی و احساسی می‌داند که با شواهد ذهنی بودن احساسات و خصوصی بودن امر ذهنی، به مطابقت نظر جیمز با علم جدید و اختصاصی شدن تجربة ...  بیشتر

اهمیت تاریخی و فلسفی دانشنامة علایی و بی‌جایگاهی آن در ابن‌سیناپژوهی معاصر با نگاهی به واپسین چاپ آن

حنیف امین بیدختی

دوره 20، شماره 4 ، اسفند 1399، صفحه 111-132

https://doi.org/10.52547/jipt.2021.213073.0

چکیده
  اهمیت فلسفی و تاریخی دانشنامة علایی به طرز خرسندکننده‌ای روشن نشده است. در این نوشته می‌کوشم که از برخی ویژگی‌های فلسفی، ساختاری و تاریخی دانشنامه و جایگاه آن در میان نوشته‌های ابن‌سینا سخن بگویم. این پرسش را مطرح خواهم کرد که چرا دانشنامه از نظر درونمایة فلسفی هم نوشته‌ای مهم است. در این راستا، ناگزیر به جایگاه تاریخی دانشنامه ...  بیشتر

بازخوانی پایة گزاره‌های عقل عملی در اندیشة شهیدصدر

محمدعلی اسماعیلی؛ مهری چنگی آشتیانی

دوره 20، شماره 4 ، اسفند 1399، صفحه 133-156

https://doi.org/10.52547/jipt.2021.212774.0

چکیده
  ضرورت بازگشت گزاره‌های مستنتج به گزاره‌های پایه و تشخیص آنها در دو حوزة عقل نظری و عملی از گذشتة دور کانون بررسی قرار دارد. در این میان شهیدسیدمحمدباقر صدر (1313-1359) به ارزیابی زوایای گوناگون عقل عملی پرداخته و نوآوری‌های فراوانی در این حوزه ارائه نموده که بازشناسی پایة گزاره‌های عقل عملی یکی از آنهاست که جستار حاضر با روش توصیفی تحلیلی ...  بیشتر