نگاهی نو به نظریة نسبیت اخلاق از منظر قرآن کریم

نهله غروی نائینی؛ حمید ایماندار؛ نصرت نیلساز

دوره 11، شماره 2 ، تیر 1390

چکیده
  قریب به اتفاق پژوهشگران در خصوص پاسخگویی به مسئلة اطلاق یا نسبیت اخلاق به تفسیر و توجیه آیات موهم نسبیت اخلاق پرداخته‌اند (بعد سلبی اطلاق اخلاق) و بررسی بعد ایجابی اطلاق اخلاق با نگاه قرآنی جایی در تحقیقات آنها نداشته است. افزون بر این، پژوهشگران از اهمیت نتایج مترتب بر تحلیل برخی مسائل اساسی فلسفة اخلاق از دیدگاه قرآنی در جهت حل مسئلة ...  بیشتر

تبیین علم خداوند به غیر، از طریق تحلیل وجود رابط در فلسفة ملاصدرا

عبدالعلی شکر

دوره 11، شماره 2 ، تیر 1390

چکیده
  چگونگی علم خداوند به مخلوقات خود، پیش از ایجاد و پس از آفرینش، همواره برای فلاسفه مسئله‌ای دشوار و مورد اختلاف بوده است، تا جایی که در مباحثی مانند علم به جزئیات زمانی و متغیر، برخی از فیلسوفان متهم به کفر شده‌اند. دیدگاه فیلسوفان مشائی و اشراقی از یک سو، تأثیر مکتب عرفانی و آیات قرآنی از طرف دیگر، موجب پر بار شدن این مبحث در حکمت متعالیه ...  بیشتر

مدرنیته و قدرت انتخاب

علیرضا شجاعی زند

دوره 11، شماره 2 ، تیر 1390

چکیده
  گمان شایع بر این است که مدرنیته به واسطة سهم شایانش در پیشرفت، قدرت انتخاب بشر را افزایش داده است. این تلقی که از جهاتی صائب نیز هست در این مقال، با دو پرسش مواجه شده است: مدرنیته به افزایش قدرت انتخاب «کدام انسان» کمک کرده و قدرت انسان را در «چه انتخابی» افزایش داده است؟ بررسی در مورد این دو پرسش، یک‌بار با تمرکز بر عناصر ممیز و مقوم ...  بیشتر

ماهیت ایمان از دیدگاه ابن عربی و کی‏یرکگور

سیدیدالله یزدان پناه؛ احمد رزمخواه

دوره 11، شماره 2 ، تیر 1390

چکیده
  متفکران حوزه‏های گوناگون در بارة ایمان و سرشت آن به بیان دیدگاه‏های خود پرداخته و گاه نظریاتی در مقابل یکدیگر ابراز کرده‏اند. مقایسه و تطبیق این دیدگاه‏ها و بررسی آنها می‏تواند به روشنگری در باب ایمان کمک کند. در این جستار ماهیت ایمان از دیدگاه ابن عربی، از حوزة اسلامی و پدر عرفان نظری و کی‏یرکگور از حوزة مسیحیت بررسی و مقایسه می‌شود. ...  بیشتر

جایگاه انسان در هستی از نگاه آقانجفی (ره)

موسی‌الرضا امین‌زارعین

دوره 11، شماره 2 ، تیر 1390

چکیده
  آقانجفی از جمله صاحب‌نظرانی است که در مورد یکی از مهم‌ترین مسائل فلسفی و عرفانی یعنی مسئلة جایگاه انسان در هستی و ارتباط او با خدا سخن گفته است و از آنجا که به پیروی از افلاطون و ملاصدرا، معتقد به اصالت وحدت و تشکیک وجود است، انسان را موصوف به صفات الهی می‌شناسد (الا در مورد صفات عزت و تکبر که خاص خداوند است) و وصول حق را کمال مطلوب انسان ...  بیشتر

مقایسة دیدگاه ابن‌عربی و ملاصدرا در مسئلة حدود و قلمرو عقل در شناخت حق تعالی

بهزاد مرتضایی

دوره 11، شماره 2 ، تیر 1390

چکیده
  عقل به مثابه یکی از ابزارهای شناخت و معرفت انسانی جایگاه رفیعی بین فلاسفه و اندیشمندان دارد، اما در عرفان بسیاری از عارفان، عقل را حجاب شناخت و معرفت می‌دانند، موضوع اصلی درعرفان نظری ابن عربی و نگرش عرفانی ملاصدرا، شناخت اسما، صفات و افعال حق تعالی است. ابن‌عربی در عین احترام به جایگاه عقل، عقل نظری را در معرفت به حق عاجز و ناتوان ...  بیشتر

تحلیل و تبیین حیثیت قوه و فعل در قابل و فاعل

جمشید صدری

دوره 11، شماره 2 ، تیر 1390

چکیده
  قوه و فعل نحوة وجود است که این نحوة وجود صلاحیت آن را داردکه در تحلیل عقلی دو معنی از آن انتزاع شود: به اعتبار اینکه شیء خودش خودش است فعلیت و و از آن نظر که می‌تواند شیء دیگر بشود بالقوه نامیده می-شود. قوه حالتی است که موجود به واسطة آن آمادة پذیرفتن می‌شود. قبول به اشتراک لفظی به معنی انفعال و اتصاف نیز به‌کار می‌رود. قابلیت به معنای ...  بیشتر