علم پیشین الهی و اختیار آدمی از دیدگاه فیلسوف مسلمان، ملاصدرا

عباس عباس‌زاده؛ سمانه ارجمند منش

دوره 17، شماره 3 ، مهر 1397، ، صفحه 47-68

چکیده
  در بحث جبر و اختیار، جبریون علم پیشین الهی را مستمسک خود قرار داده‌اند. فلاسفه بر مبنای اصول اعتقادی خویش پاسخ‌هایی بر این مسئله آورده‌اند. در این میان ملاصدرااز فلاسفه‌ای است که تحلیل نظریه وی می‌تواند در این مسیر راهگشا باشد. وی در موارد متعددی (وجود ذهنی، کیف، اتحاد عاقل و معقول) بحث علم را مطرح کرده است که از آن جمله طرح مبحث علم ...  بیشتر

همخوانی توحید با وحدت وجود عرفانی

عبدالرضا سلامی زواره؛ سید اسماعیل سید هاشمی

دوره 16، شماره 3 ، مهر 1395، ، صفحه 49-74

چکیده
  در ادیان توحیدی، تفسیر اصول و عقاید آن شریعت (به ویژه مسئله توحید) از لحاظ عقلی از دغدغه های اصلی پیروان ادیان است. در این میان، گروهی به تحمیل و تطبیق اندیشه های خود به باورهای دینی اقدام کرده (و گروهی نیز متهم اند) و  این امر  اختلافی ریشه دار در بین دانشمندان دینی پدید آورده است. یکی از مسائل بحث انگیز در گزاره های دینی، مباحث توحیدی ...  بیشتر

وحدت شخصی وجود در آینة تمثیل‌های عرفانی

محمد نصیری

دوره 10، شماره 2 ، تیر 1389

چکیده
  در این مقاله، تلاش شده است تا ضمن بیان مقصود عارفان مسلمان از وحدت شخصی وجود، مهم‌ترین تمثیل‌های عرفانی در تبیین مسئله مورد کنجکاوی قرار گیرد. به نظر عارفان مسلمان حقیقت وجود واحد است من جمیع‌الجهات و مخصوص و منحصر در خداوند متعال و همة ما سوی الله از تجلیات و شئونات حق تعالی هستند؛ به یک معنا موجودند و به یک معنا معدوم‌اند؛ نه اینکه ...  بیشتر

تأثیر عرفان نظری در پی‌ریزی قاعدة بسیط الحقیقه

منیرالسادات پورطولمی

دوره 7، شماره 4 ، دی 1386

چکیده
  قاعدة «بسیط‌الحقیقه کل الاشیاء و لیس بشیءٍ منها» ثابت می‌کند که واجب‌الوجود از آنجایی که بسیط‌الحقیقه است، واجد کمالات و جهات وجودی تمام اشیا و فاقد حدود، تعینات و نقایص آنهاست. این قاعده نخستین بار توسط صدرالمتألهین شیرازی به صورت برهانی بیان شده است. مقالة حاضر، نخست به توضیح و تبیین و تحلیل منطقی این قاعده می‌پردازد و در بارة ...  بیشتر

تأثیر عرفان نظری در پی‌ریزی قاعدة بسیط‌الحقیقه

منیرالسادات پورطولمی

دوره 7، شماره 3 ، مهر 1386

چکیده
  قاعدة «بسیط‌الحقیقه کل الاشیاء و لیس بشیءٍ منها» ثابت می‌کند که واجب‌الوجود از آنجایی که بسیط‌الحقیقه است، واجد کمالات و جهات وجودی تمام اشیا و فاقد حدود، تعینات و نقایص آنهاست. این قاعده نخستین بار توسط صدرالمتألهین شیرازی به صورت برهانی بیان شده است. مقالة حاضر، نخست به توضیح و تبیین و تحلیل منطقی این قاعده می‌پردازد و در بارة ...  بیشتر