کیفیت و حدود عذاب اُخروی در نگرش عرفانی محی-الدین‌ابن‌عربی

هاتف سیاه کوهیان

دوره 12، شماره 1 ، فروردین 1391

چکیده
  بحث از نظام پاداش و جزای الهی در جهان آخرت و کمیت و کیفیت عقوبت اُخروی، به-ویژه مسئلة جاودانگی جهنم و خُلود عذاب اُخروی، از مباحث مهم در کلام، فلسفه و عرفان بوده است. ا‌بن‌عربی به‌عنوان اندیشمندی برجسته در ساحت عرفان نظری، نخستین کسی است که برخلاف متشرعان و عامة اهل دیانت، در رویکردی ویژه و استثنایی، ضمن قائل‌شدن به ناپایداری و محدودیت ...  بیشتر

منزلت عقل در ساحت معرفت دین (از بعد کلامی وفقهی)

حسین مقیسه

دوره 12، شماره 1 ، فروردین 1391

چکیده
  روش و شیوة شناخت دین، از پر مناقشه‌ترین مباحثی است که پس از رحلت پیامبر اسلام (ص) و در دوران غیبت وعدم دسترسی به پیشوایان معصوم علیهم السلام مطرح بوده است، بدین معنی که اگر میان حکم قطعی و مسلم عقل و ظواهر متون دینی تعارض پیش آید چه باید کرد؟ درچنین مواردی، همواره در تقدم عقل یا سهم آن در فهم مفاد وحی - درهر دو عرصة کلام و فقه یعنی اصول ...  بیشتر

مبانی ذات‌گرایی شهود عرفانی در تفکر اشراقی

رضا حیدری نوری

دوره 12، شماره 1 ، فروردین 1391

چکیده
  سهروردی فیلسوفی اشراقی است که ابداعات قابل توجهی در حوزة فلسفه، عرفان و تفکرات معنویت ‌محور بیان داشته است. چیستی و چگونگی کسب تجارب معنوی و حقیقت آنها که در همة فرهنگ‌ها، مکاتب و اشخاص توجهی خاص به آنها می‌شود، از جمله حیطه‌های فکرآفرین سهروردی است. دو دیدگاه عمده در چیستی این‌گونه تجارب مطرح است: ذات‌گرایی که بر انسجام چنین تجاربی ...  بیشتر

بررسی کثرت‌گرایی دینی در مثنوی مولوی

جلیل مشیدی؛ سمانه فرزانه

دوره 12، شماره 1 ، فروردین 1391

چکیده
  پلورالیسم دینی از جمله مباحث مرتبط با فلسفة دین است که به سبب توجه آن به مسئلة نجات و زندگی مسالمت‌آمیز میان پیروان ادیان، مورد توجه صاحب‌نظران زیادی قرار گرفته و دارای رویکردها و تقریرهای متفاوتی است. توجه عمیق مولانا به «وحدت وجود»- به عنوان یکی از ارکان اصلی اعتقادات وی- و القای روحیة تسامح و تساهل به مخاطبان خود، باعث شده تا عده‌ای ...  بیشتر

بررسی مؤلفه‌های اساسی در معرفت‌شناسی دینی اخوان‌الصفا

محسن عبدالهی

دوره 12، شماره 1 ، فروردین 1391

چکیده
  در قرن چهارم هجری گروهی از اندیشمندان موسوم به اخوان الصفا و خلان الوفا به این فکر افتادند که برای نشر علوم عقلی و نزدیک کردن دین و فلسفه به یکدیگر و آگاه نمودن مردم نسبت به مسائل علمی و دینی رسالاتی مختصر، بدون ذکر نام مؤلفان بنویسند و به صورت پنهانی منتشر کنند تا بتوانند در جهت زدودن انحراف از جامعة اسلامی فعالیت نمایند. در آن هنگام، ...  بیشتر

حسـن و قبـح عقـلی‏ و سرشت خدایی انسان در مکاتب‌کلامی و اندیشة مولوی

حسین حیدری

دوره 12، شماره 1 ، فروردین 1391

چکیده
  عقلی یا شرعی دانستن خوبی یا بدی کارها از مهم‌ترین مبانی کلامی و دین‌شناسی اندیشمندان و مکاتب کلامی است. به پرسش-های زیر بر بنیاد این قاعده پاسخ داده می شود: آیا خوب بودن و شایستة پاداش بودن کارهایی از قبیل نجات فرد بیگناه، از این سبب است که این اعمال فی نفسه به-ترتیب خوب یا بدند؟ یا فقط به دلیل دستور خداوند، خوب یا بد شده‌اند؟ چنانچه ...  بیشتر

ایرادهای ارسطو به ایده‌های افلاطونی

سعید بینای مطلق؛ الهام کندری

دوره 12، شماره 1 ، فروردین 1391

چکیده
  ارسطو در جای جای آثارش از «مابعدالطبیعه» تا «طبیعیات» و «در آسمان» و «کون و فساد»، هر جا می خواهد درمورد موضوعی اظهار نظر کند، با پیش کشیدن افلاطون و دیگر فلاسفة پیش از خود، سعی می‌کند ایرادهای افکار ایشان را در آن موضوع خاص مطرح کند. شروع از نقد روش مخصوص ارسطو در فلسفه است. به‌ویژه در مابعدالطبیعه که به‌قول خود او دانش پرداختن به ...  بیشتر